Mustafa Erdoğan

Medenî dünyada bugün en fazla itibar edilen siyasî ideal demokrasidir. Demokrasinin bu saygınlığının nedenlerinden biri, kendi başına değeri yanında, onun başka bazı siyasî değer veya idealleri de içine alan daha genel ve hatta üst bir değer olarak görülmesidir. Nitekim, çoğu insan için demokrasi sadece siyasî katılım ve eşitlik değildir; o aynı zamanda özgürlük, adalet, barış…

  Türk kültürünün neredeyse ayırt edici özelliğidir devlete tapınmak. Sözümona ‘’bekâ’’ kaygısının bizim siyasî gündemimizden hiç düşmemesinin ana nedeni budur. Bunun da arkasında, Türkiye’de devlet-toplum ilişkilerine ‘’hikmet-i hükümet’’çi bakışın hâkim olması yatmaktadır. Devlete tapınmak 16. yüzyıldan itibaren modern devletin ortaya çıkışıyla yakından bağlantılıdır. Bunu derken, elbette, modernliğin doğum yeri olan Avrupa’da insanların fiilen devlete taptıklarını…

Hukuk her yerde toplum olarak var olmanın vazgeçilmez temelidir. Eski Romalıların dediği gibi, ‘’nerede toplum varsa, orada hukuk vardır’’ (Ubi societas, ibi ius). Hukuk bu anlamda evrensel olmakla beraber, hukukun gerek mahiyeti gerekse toplumsal işlevi hakkında yaygın bir bilgisizlik vardır. Nitekim, insanlar genel olarak hukuku, müeyyideyle tahkim edilmiş devlet buyrukları toplamı olarak düşünürler. Daha üzücü…

  Özgürlük, kişinin haricî bir iradenin keyfî müdahalesine maruz kalmaksızın kendi tercih ettiği şeyi yapabilmesidir. Özgürlük insanca bir hayatın, insan için iyi olan hemen hemen her şeyin temelidir.  Adaletin de, barışın da, refahın da temeli özgürlüktür. Özgürlüğün olmadığı yerde ne sorumluluk olur ne de erdemli insan.Bundan dolayı, insanca ve medenî bir hayat ancak özgürlük temel…

  I Batı dünyasında siyasetin dünyevîleşmesi modernlikle başlayan bir sürecin sonunda gerçekleşmiştir. Laik iktidar modelini amaçlayan modern devlet kabaca 15. ve 16. yüzyıllarda ortaya çıkmıştır. Şüphesiz modernliğin başlarında siyasî iktidarın lâik karakteri henüz baskın değildi; iktidar dinî bağ ve bağlantılarından ne ilkesel olarak ne de kurumsal olarak tamamen kopabilmişti. Onun için, Avrupa tarihinin belli dönemlerinde…

  Kısaca liberal düşünceyi nasıl tanımlarsınız? ‘’Liberal düşünce’’ aslında büyük bir siyasî ve entelektüel geleneğin adıdır. Birçok farklı kaynaktan beslenen büyük bir nehire benzetebiliriz liberalizmi. Tam da bu, yani beslendiği kaynakların çeşitlilik ve çokluğudur ki liberalizmin kuşatıcı bir tanımını yapmayı zorlaştırmaktadır. Yine de özlü bir tanım vermek gerekirse, Lord Acton’ın ufuk açıcı deyişine [‘’Liberalizmin kutupyıldızı…

Bu yazıda, Harran Üniverstesi rektörünün bugünlerde gündemde olan malum sözünü siyaset teorisi ve modern hukuk anlayışı açısından irdelemek istiyorum: ‘’Cumhurbaşkanımıza itaat farz-ı ayndır.’’ Ehlince malum olduğu üzere, siyaset ve hukuk felsefesinde yüzyıllardır tartışılmakta olan, görünüşe göre buradaki problematiğe benzeyen bir sorun vardır, ‘’siyasî itaat yükümlülüğü’’ sorunu. Düşünürler bu sorun bağlamında kısaca şu soruya cevap ararlar:…

Son birkaç gündür büyük fikirler tarihçisi Isaiah Berlin’in (1909-1997) eskiden okuduğum bazı eserlerine tekrar göz atıyorum. Bugün de yazarın, Henry Hardy’nin derlediği tarihli CONCEPTS AND CATEGORIES (1978) adlı kitabında yer alan ‘’Does Political Theory Still Exist?’’ başlıklı denemesini tekrar okurken hatırladım: Ben bu denemeyi ilk olarak Laslett ve Runciman’ın PHILOSOPHY POLITICS AND SOCIETY derlemesinin 2….