Türkiye Cumhuriyeti’nin yurttaşları olarak, son yıllarda kamusal pozisyonları işgal edenlerin sözleri ve eylemleriyle makamlarının kamusal niteliğiyle uyuşmayan duruşlar sergilemelerini kanıksamış durumdayız. Böyle davrananların başında da maalesef görevdeki Cumhurbaşkanı gelmektedir. Belirtmeliyim ki, bu durum hukukun üstünlüğüyle ve-demokrasiyle olduğu kadar, daha temelde Türkiye’nin bir cumhuriyet olmak iddiasıyla da bağdaşmamaktadır. Halihazırdaki Cumhurbaşkanının son yıllarda gitgide artan şekilde kamusal…

Özgürlük, barış ve eşitlik gibi, adalet de temel ahlâkî değerlerden biridir. Kadim çağlardan beri adalet ‘’erdemli’’ insanın olduğu kadar, ‘’iyi toplum’’un da karakteristik özelliklerinden biri sayılmıştır. Başka bir deyişle, adalet hem bireysel hem de toplumsal-siyasal bir erdemdir. Ancak, modernlik öncesi dönemlerde baskın olan anlayışa göre, adalet öncelikle bireysel bir meziyetti. Bu anlayış çerçevesinde, ‘’devlet’’in adilliği…

Çoğu insan ‘’sivil din’’ kavramından habersizdir; oysa modern devletin anahtar kavramlarından biridir bu. Ancak, terkipteki ”din” kelimesinin yarattığı çağrışımın aksine, modern devletin şifrelerinden biri olarak sivil din özünde seküler bir kavramdır. Sivil din modern devletin siyasî itaate kültürel temel kazandırmak, uyruklarını itaate alıştırmak ihtiyacından doğmuştur. Sivil din, kısaca, ‘’yurttaşlık dini’’dir; bireylerin devleti onaylayan itaatkâr yurttaşlar…

Bu paylaşımımda, ‘’İyi Toplum: Hayek ve Rawls’’ başlıklı son akademik makalemin sosyalbilimler.org sitesinde ‘’Hukuk’’ başlığı altında yayımlandığını fark edince, bu vesileyle kendi meslekî kariyerime, daha doğrusu kariyerimin dışarıdan algılanışına ilişkin ilginç –belki de tuhaf- bir durum hakkında birkaç söz etmek istiyorum. Adından da belli olduğu gibi, aslında siyaset felsefesinin göbeğinde yer alan bir problematikle ilgili…

İnsan haklarına ve hukukun üstünlüğüne bağlı sahici demokratik bir rejim için anayasa mahkemesi vazgeçilmez önemdeki bir kurumdur. Bununla tutarlı olarak, özellikle popülist- otoriter rejimlerin hedef tahtasına koydukları kurumların başında da yine anayasa mahkemeleri gelir. Neden böyle olduğunu anlamak hiç de zor olmasa gerek. Önce şunu anlamalıyız: Bir siyasî rejimin demokratikliğiyle doğrudan doğruya ilişkili olmaları bir…

Benim genel olarak devletin, ama özellikle de ‘’Türk Devleti’’nin doğası hakkında iyimser olmadığım hiç değilse okuyucularım için sır olmasa gerektir. Kanaatimce, devletin hayırhah bir kurum olduğu inancı modern insanın başta gelen trajik yanılgılarından biridir. Ama mesele şu ki, okumuş-yazmışları da dahil olmak üzere, Türkiye’de nüfusun ezici çoğunluğu bu nahoş gerçeğin farkında değildir. Ne yazık ki,…

Son yıllarda Türkiye’nin sistemi art arda gelen olağandışılıklar tarafından şekillendirildi ve her bakımdan normalden uzaklaştı. COVID 19 salgınının etkilerini saymazsak, söz konusu olağandışılıklar esas olarak AKP yönetiminin eseridir: Gezi olaylarını, Aralık 2013 yolsuzluk skandalının yol açtığı anormallikler serisini, sonra 2016’daki darbe girişimini izleyen olağanüstü yönetimi hatırlayalım. Ve nihayet, 2017 Anayasa değişikliğinin olağandışılığı resmîleştirmesiyle –nam-ı diğer,…

Beş yıl kadar önce ‘’Bir Vesayet Kurumu Olarak Devlet’’ başlıklı bir deneme kaleme almıştım. Orada  modern devletin en büyük vesayetçi kurum olduğunu belirtmiş ve şöyle devam etmiştim: ”(Devlet) vesayetçidir, çünkü kendimizle ilgili kararları kendimizin almasına izin vermez, bu kararları sözde bizim adımıza o alır. Biz aynı görüşte olmasak bile bizim adımıza kendince kamusal politikalar belirler…

Milliyetçi-muhafazakârlar ve özellikle de onların siyasetteki temsilcileri başta gelen normatif referansları olarak sık sık ‘’millî ve manevî değerlerimiz’’e atıf yaparlar. Şimdilerde buna bir de ‘’yerlilik ve millîlik’’ eklenmiş bulunuyor. Bu ikisi, milliyetçi-muhafazakârların ahlâkî ve siyasî projelerinin şifresi gibidir. Gelin görün ki, ‘’Türk milleti’’nin gerçek hayatında bu retoriğin karşılığını bulmak hiç de kolay değildir. Yani, özellikle…

Adalet ve Kalkınma Partisi yönetiminin Cumhuriyet’in resmî sembol ve ritüellerini onaylıyor görünmekten kaçındığı sır değil. Bunun somut göstergelerinin gitgide daha sık ve belirgin bir şekilde ortaya çıkması son yıllarda iyice göze batar hale geldi. Özellikle, AKP ve lideri, tuhaf bir şekilde, statükoyla uzlaştıktan sonra bile aynı tutumu sürdürerek ‘’Atatürk’’ün adını anmaktan ve ‘’Cumhuriyet’in kazanımları’’na atıfta…