Mustafa Erdoğan

Türkiye’de devletin birlik-bütünlüğü ve bekâsı ile milletin birlik-bütünlüğü ve bekâsı, aralarındaki uzlaşmaz görünen görüş ayrılıklarına rağmen, laikçilerle dincileri birleştiren önceliklerdir. Esasen, ‘’devletçilik’’ ile ‘’milliyetçilik’’ baştan beri Türkiye Cumhuriyeti’nin iki karakteristik vasfıdır. Kürt sorununun barışçı bir şekilde çözülmesini engelleyen de temelde bu devletçi-milliyetçi saplantıdır. Kısaca, Türkiye’de ‘’hikmet-i hükümet’’ (raison d’etat) hükmünü yürütüyor, gerisi ayrıntıdır. Özellikle Kürt…

Türkiye epey bir zamandır ziyadesiyle sıkışmış bir durumda. Mevcut sistem kurumlarından insan malzemesine kadar akla gelebilecek hemen hemen her alanda dramatik bir iflâsı yaşıyor. O kadar kapsamlı bir iflâs manzarasıyla karşı karşıyayız ki, kamu hayatının çökmüş veya çıkmaza girmiş alanlarını sırf saymaya kalksak bile altından kalkabileceğimizden emin değilim. Ne yazık ki, içine sürüklendiği bu kıskaçtan…

‘’Demokratik Uluslar Ne Tür Bir Despotizmden Korkmalıdırlar’’. Bu, Alexis de Tocqueville’in ünlü AMERİKA’DA DEMORASİ adlı kitabının 2. Cildinde yer alan bir bölüm başlığıdır Democracy in America, II, 1961, 378-84). Düşünürün kendisi bu soruya, kısaca, ‘’demokratik despotizm’’ veya ‘’yumuşak despotizm’’ olarak cevap vermiştir. Yani Tocqueville, demokrasi hakkındaki yaygın görüşe de uygun olarak, bildik kaba despotizmin demokrasiler…

Türkçede ‘’aydın’’ ve ‘’entelektüel’’ kelimeleri genellikle aynı anlamda kullanılmaktadır. Buna göre, aydın ve entelektüellerin ayırt edici özelliği bunların okuyan-yazan, kültürlü ve düşünen kişiler olmalarıdır. Başka bir anlatımla, her iki grupta da ağır basan özellik zihinsel ilgiler ve/veya faaliyetlerin öne çıkmasıdır: Aydınlar ve entelektüeller esas olarak zihinsel donanım ve faaliyetleriyle temayüz eden ve toplumsal konumları daha…

  AKP’nin gözde sloganı “Yeni Türkiye”, aslına bakılırsa, çağrışımları bakımından hiç de yeni değil. Bununla üç aşağı-beş yukarı muhafazakâr-sağ geleneğin “Büyük Türkiye” vizyonu kastediliyor: “büyük, güçlü ve kalkınmış bir Türkiye”. AKP’nin sözde “yeni” vizyonunun öncekilerden en belirgin farkı, iktisadî kalkınma ve refah odaklı eski anlayışta bir ağırlık kaydırması yapmak suretiyle, “büyük”lüğü aynı zamanda emperyal bir…

Günümüzün önde gelen özgürlükçü düşünürlerinden Chandran Kukathas ‘’Liberal Takımadaları’’ (The Liberal Archipelago, 2003) adlı baş eserinde ve başka bazı yazılarında, ısrarla, siyaset felsefesinin ele alması gereken asıl sorununun ‘’adalet’’ değil ‘’barış’’ olduğunu savunmaktadır. Bu, 1992’de yayımlanan çığır-açıcı denemesinden (‘’Are there any cultural rights?’’) itibaren, onun etnik-kültürel ve dinî bakımlardan heterojen toplumlarda farklı grup veya toplulukların…

Cumhurbaşkanı Erdoğan hafta sonunda Ensar Vakfı’nda yaptığı konuşmada çok ilginç şeyler söyledi. Önce bu konuşmadan bazı alıntılar: “Biz 14 yıldır kesintisiz hamdolsun siyasî iktidarız ama hala sosyal ve kültürel iktidarımız konusunda sıkıntılarımız var. (…) İmam hatiplere olan ilginin artması, tüm okullarda Kur’an-ı Kerim, Siyer-i Nebi, Osmanlıca gibi derslerin seçmeli olarak okutulması başlı başına çok güzel…

Çeyrek yüzyıl önce kaleme aldığım “Alternatif Fobiler: Din ve Demokrasi” başlıklı yazıyı şöyle bitirmiştim: “Sonuç olarak, Türkiye’de demokrasinin en temel açmazı, yukarıda işaret edilen iki-yönlü kıskaçtan bir türlü kurtulamamasıdır. Bir yandan laikçi Kemalistlerin din ve demokrasi fobisi, öbür yandan da çatışmacı İslamcıların demokrasi fobisi Türkiye’deki demokrasi çabalarını zora koşmaktadır. Çözüm, bu gruplar da dahil olmak…

Liberal-demokratik rejimlerin gayet anlamlı sembolleri bunlar: parlamento, özerk kurumlar, bağımsız yargı. Parlamento, toplumun demokratik temsilcilerinin kamusal meseleleri halka açık bir şekilde tezekkür edip karara bağladıkları yer; özerk kurumlar, çoğunluk iktidarının partizan kaygılarla müdahale edemeyeceği uzman kurumlar; bağımsız yargı, hak ve adaletten başka hiçbir politik veya kişisel kaygının yönlendiremediği mahkemeler sistemi. Gel gör ki, bugün Türkiye’de…