Mustafa Erdoğan

‘’Devlet ve Toplum’’ ifadesi insanların zihninde genellikle devletle toplumun organik olarak bağlantılı olduğu ve devletin toplumun bir türevi olduğu çağrışımı yapar. Aslına bakılırsa, organik bağlantıyı bir yana bırakırsak, bu düşünce Hegel ve Marx’tan önceki klasik sosyal teorinin, İskoç Aydınlanması düşünürlerine kadar geri giden yaklaşımıyla tutarlıdır. Bu teori ‘’sivil toplum’’u esas olarak kendi-kendini düzenleyen özerk bir…

Son zamanlarda Türkiye siyasetinin hâlihazırda içinde bulunduğu çok yönlü sorunu ‘’hükümet sistemi’’ sorunundan ibaret olarak görmek yönünde yaygın (ve yanlış) bir eğilim var. Meseleye böyle bakıldığı için, soruna çözüm olarak en çok seslendirilen de ‘’güçlendirilmiş parlamenter sistem’’e dönüş olmaktadır. Bu yazıdaki asıl konum o değil ama, yine de bu formüldeki ‘’güçlendirilmiş’’ nitelemesi hakkında kısa bir-iki…

Geçen haftaki yazımda AKP hükümetinin reform vaadi izlenimi yaratan açıklamalarını ihtiyatlı bir iyimserlikle karşılamıştım. Aradan geçen bir hafta içindeki gelişmelere bakınca, ne yazık ki bu konuda ‘’ihtiyatlı iyimserlik’’in bile fazla bir iyimserlik olduğunu düşünmeye başladım.   Bu süre içinde neler olduğunu bir hatırlayalım. Önce, ‘’Kanal İstanbul’’ adlı ucube projeye karşı afişler astırdığı için İstanbul Büyükşehir Belediyesi…

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hafta içinde partisinin grup toplantısında yaptığı açıklamalar kamuoyu tarafından iktidarın bir reform hazırlığı içinde olduğu şeklinde algılandı. Eğer bu izlenim doğruysa, önümüzdeki aylarda hükümetin dış politikada, ekonomide ve hukukta birtakım iyileştirmeler yapacağını bekleyebiliriz. Gerçekten de Cumhurbaşkanın Türkiye’nin dış dünyayla ilişkiler hakkındaki sözleri bir süredir rotasından sapmış olan dış politikanın yeniden barışçı ve uzlaşmacı…

Fransızlar iki hafta önce bir öğretmenin başı kesilerek öldürülmesi dehşetine tanık oldular. Vahşetin fâili maalesef bir müslümandı. Bu vahşînin sözümona gerekçesi de, maktul öğretmenin derste öğrencilerine Charlie Hebdo dergisinin Hz. Muhammed’le ilgili karikatürlerini göstermiş olmasıydı. Bu feci olayın Türkiye’deki yankılarına bakınca, kendimi kızgınlık ve utançla karışık bir şaşkınlık içinde buluyorum. İki nedenle: İlk olarak, bu…

Mayıs 2014’te kaleme aldığım ‘’Güvenlik Devletine Doğru’’ başlıklı yazıda şöyle demişim: ‘’Millî İstihbarat Teşkilâtı’nın yapısını ve işleyişini yeniden düzenleyen malum kanunu çıkarmak suretiyle, AKP iktidarı son yıllarda içine girdiği devletleşme yolunda ileriye doğru büyük bir adım daha atmış oldu./ Böylece, AKP sayesinde güvenlik ve istihbarat odaklı yeni bir devlet anlayışına geçmek üzereyiz.’’ Siyasî hayatımızda o…

Türkiye Cumhuriyeti’nin yurttaşları olarak, son yıllarda kamusal pozisyonları işgal edenlerin sözleri ve eylemleriyle makamlarının kamusal niteliğiyle uyuşmayan duruşlar sergilemelerini kanıksamış durumdayız. Böyle davrananların başında da maalesef görevdeki Cumhurbaşkanı gelmektedir. Belirtmeliyim ki, bu durum hukukun üstünlüğüyle ve-demokrasiyle olduğu kadar, daha temelde Türkiye’nin bir cumhuriyet olmak iddiasıyla da bağdaşmamaktadır. Halihazırdaki Cumhurbaşkanının son yıllarda gitgide artan şekilde kamusal…

Özgürlük, barış ve eşitlik gibi, adalet de temel ahlâkî değerlerden biridir. Kadim çağlardan beri adalet ‘’erdemli’’ insanın olduğu kadar, ‘’iyi toplum’’un da karakteristik özelliklerinden biri sayılmıştır. Başka bir deyişle, adalet hem bireysel hem de toplumsal-siyasal bir erdemdir. Ancak, modernlik öncesi dönemlerde baskın olan anlayışa göre, adalet öncelikle bireysel bir meziyetti. Bu anlayış çerçevesinde, ‘’devlet’’in adilliği…

Çoğu insan ‘’sivil din’’ kavramından habersizdir; oysa modern devletin anahtar kavramlarından biridir bu. Ancak, terkipteki ”din” kelimesinin yarattığı çağrışımın aksine, modern devletin şifrelerinden biri olarak sivil din özünde seküler bir kavramdır. Sivil din modern devletin siyasî itaate kültürel temel kazandırmak, uyruklarını itaate alıştırmak ihtiyacından doğmuştur. Sivil din, kısaca, ‘’yurttaşlık dini’’dir; bireylerin devleti onaylayan itaatkâr yurttaşlar…