ÖZGÜRLÜK, REFAH VE PİYASALAR   Genel bir eğilim olarak insanlar her şeyi bilen ve her şeye gücü yeten, hayırhah bir merkezî elin bütün kötülükleri kaldırıp dünyayı iyileştirebileceğine, bu yolla dünyada cennetin kurulabileceğine inanırlar. Buna bağlı olarak, çoğu kimse, meselâ yoksulluğun ve ‘’adaletsiz gelir dağılımı’’nın toplumsal ve iktisadî ilişkilerin iyi niyetli bir irade tarafından tanzimi ve…

Günümüzde demokrasi deyince akla gelen Batı Avrupa’da ve Kuzey Amerika’da geçerli olan liberal temsilî demokrasidir. Bu rejimlerin ‘’liberal’’ olmaları, oralarda seçilmiş iktidarların yönetim yetkisinin sınırlı olduğu anlamına gelir. Bu bir yandan yönetimin kapsamının konu bakımından sınırlı olduğu, yani kamusal kararlarla toplumsal hayatın her alanının düzenlenemeyeceği anlamına gelir. Öte yandan, sınırlı yönetim keyfîliğe yer bırakmayacak şekilde…

Türkiye’de geçen 31 Mart’ta mahallî idare seçimleri yapıldı. Son yıllarda âdet olduğu üzere, seçim sonuçları üzerinde siyasî partiler arasında anlaşmazlıklar ortaya çıktı ve hararetli tartışmalar yaşandı. Bu konudaki tecrübesi bir buçuk asra yaklaşan ülkemizde seçim sonuçlarının taraflar arasında halâ kavga-dövüş konusu olması ne hazin tecelli!… Besbelli ki, bu nahoş durum Türkiye’nin 2013’ten itibaren içine girdiği…

  Daha önceki bir yazımda doğru anlamda hukukun ne anlama geldiği üstünde durmuştum. Bugün ise hukukun işlevini ele almak istiyorum. ‘’Hukukun işlevi’’nden kasıt, kısaca, hukukun neye yaradığıdır. Daha somut olarak belirtmek gerekirse: Hukuk bireylere ve genel olarak topluma hangi vazgeçilmez somut yararlar sağlar?… Her şeyden önce şunu belirtmek gerekir: Başka kural sistemleri ile birlikte ama…

Medenî dünyada bugün en fazla itibar edilen siyasî ideal demokrasidir. Demokrasinin bu saygınlığının nedenlerinden biri, kendi başına değeri yanında, onun başka bazı siyasî değer veya idealleri de içine alan daha genel ve hatta üst bir değer olarak görülmesidir. Nitekim, çoğu insan için demokrasi sadece siyasî katılım ve eşitlik değildir; o aynı zamanda özgürlük, adalet, barış…

  Türk kültürünün neredeyse ayırt edici özelliğidir devlete tapınmak. Sözümona ‘’bekâ’’ kaygısının bizim siyasî gündemimizden hiç düşmemesinin ana nedeni budur. Bunun da arkasında, Türkiye’de devlet-toplum ilişkilerine ‘’hikmet-i hükümet’’çi bakışın hâkim olması yatmaktadır. Devlete tapınmak 16. yüzyıldan itibaren modern devletin ortaya çıkışıyla yakından bağlantılıdır. Bunu derken, elbette, modernliğin doğum yeri olan Avrupa’da insanların fiilen devlete taptıklarını…

Hukuk her yerde toplum olarak var olmanın vazgeçilmez temelidir. Eski Romalıların dediği gibi, ‘’nerede toplum varsa, orada hukuk vardır’’ (Ubi societas, ibi ius). Hukuk bu anlamda evrensel olmakla beraber, hukukun gerek mahiyeti gerekse toplumsal işlevi hakkında yaygın bir bilgisizlik vardır. Nitekim, insanlar genel olarak hukuku, müeyyideyle tahkim edilmiş devlet buyrukları toplamı olarak düşünürler. Daha üzücü…

  Özgürlük, kişinin haricî bir iradenin keyfî müdahalesine maruz kalmaksızın kendi tercih ettiği şeyi yapabilmesidir. Özgürlük insanca bir hayatın, insan için iyi olan hemen hemen her şeyin temelidir.  Adaletin de, barışın da, refahın da temeli özgürlüktür. Özgürlüğün olmadığı yerde ne sorumluluk olur ne de erdemli insan.Bundan dolayı, insanca ve medenî bir hayat ancak özgürlük temel…

  I Batı dünyasında siyasetin dünyevîleşmesi modernlikle başlayan bir sürecin sonunda gerçekleşmiştir. Laik iktidar modelini amaçlayan modern devlet kabaca 15. ve 16. yüzyıllarda ortaya çıkmıştır. Şüphesiz modernliğin başlarında siyasî iktidarın lâik karakteri henüz baskın değildi; iktidar dinî bağ ve bağlantılarından ne ilkesel olarak ne de kurumsal olarak tamamen kopabilmişti. Onun için, Avrupa tarihinin belli dönemlerinde…

  Kısaca liberal düşünceyi nasıl tanımlarsınız? ‘’Liberal düşünce’’ aslında büyük bir siyasî ve entelektüel geleneğin adıdır. Birçok farklı kaynaktan beslenen büyük bir nehire benzetebiliriz liberalizmi. Tam da bu, yani beslendiği kaynakların çeşitlilik ve çokluğudur ki liberalizmin kuşatıcı bir tanımını yapmayı zorlaştırmaktadır. Yine de özlü bir tanım vermek gerekirse, Lord Acton’ın ufuk açıcı deyişine [‘’Liberalizmin kutupyıldızı…