Sivil din (civil religion) 18. yüzyılda Jan Jack Rousseau’nun icat ettiği ve Amerikalı sosyolog Robert Bellah’ın 1960’lar ve 70’lerde yeniden yorumladığı siyasî ve sosyolojik bir terimdir. Sivil din modern devletin siyasî itaate toplumsal-kültürel temel kazandırmak, başka bir deyişle uyruklarını itaate alıştırmak ihtiyacından doğmuştur. Sivil din terimiyle bildik anlamda din kastedilmemektedir; kastedilen, siyasî birliği desteklemeye yarayan…

JOHAN NORBERG With great interest I have followed Bryan Caplan’s and Scott Sehon’s capitalism versus socialism debate. I think they do an excellent job outlining their respective positions and their differences (it’s no secret that I am team Caplan). Since so much of the debate has revolved around the accomplishments of Nordic countries, perhaps it…

Son zamanlarda Türkiye’nin yargı düzeniyle ilgili skandalların ardı arkası kesilmiyor, bir skandal unutulmadan bir yenisi gündeme geliyor! Hatırlanacağı gibi, üç hafta kadar önce İstanbul Anadolu Adliyesi Başsavcısı Hakimler ve Savcılar Kurulu’na yargıda rüşvet ve çeteleşme iddiaları hakkında bir rapor sunmuştu. Şimdi de Yargıtay’ın 3. Ceza Dairesi Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Can Atalay başvurusu üzerine verdiği hak…

Bugün Türkiye’nin seçkin bir sosyal bilimcisi, benim de hocam olan Prof. Dr. Ergun Özbudun’dan bahsetmek istiyorum. Kendisi maalesef 1 Kasım günü hayata veda etti. Aynı gün Ankara’da kendisini toprağa verdik. Hocam ve dostum Ergun Özbudun’un vefatı ülkemiz bilim ve fikir hayatı için büyük bir kayıptır. Merhum Özbudun meslekten anayasa hukukçusu olmakla beraber, zamanla entelektüel ilgisini…

Bilindiği gibi, “Amerikan liberalizmi”nde liberalizmin klasik, liberteryen anlamından farklılaşan birçok unsur var. Bunların galiba en bilineni, “serbest piyasa”nın ve onun temelini oluşturan ekonomik özgürlüklerin bu perspektifte neredeyse marjinal bir yer tutmasıdır. Amerikan liberalleri ekonomik özgürlükler yerine sivil ve siyasal özgürlükleri ve “refah hakları”nı öne çıkarırlar. Piyasa ekonomisini de neredeyse “kerhen” kabul ederler, dolayısıyla piyasaların klasik…

Bugün “devlet” olarak adlandırılan siyasi örgütlenme biçimi insanlık tarihinde oldukça yeni bir olgudur. Başka bir ifadeyle, bugün bildiğimiz anlamda devlet tarihin başlangıcından beri var olan bir fenomen değil, 15. ve 16. yüzyıllarda ortaya çıkmış olan modern bir gerçekliktir. İnsanoğlu binlerce yıl devletsiz toplumlarda yaşamış; imparatorlukları, şehir cumhuriyetlerini ve feodaliteyi tecrübe etmiştir. Bu demektir ki, genellikle…

İstanbul Anadolu Adliyesi Başsavcısı İsmail Uçar’ın yargıda rüşvet iddialarıyla ilgili olarak Hakimler ve Savcılar Kurulu’na gönderdiği mektup Türkiye’de ‘’mahkemelerin adalet dağıttığı’’na ilişkin zaten pek de kuvvetli olmayan inancın iyice zayıflamasına yol açacak gibi görünüyor. Söz konusu mektup-raporda ilginç iddialar yer almaktadır. Buna göre, 2016’daki darbe girişimini izleyen yargıdaki tasfiyeden sonra, “Azalan hâkim-savcı sayısını ihtiyaca binaen…

Son iki yüzyılın önde gelen politik değerleri arasında demokrasi popülaritesi açısından ilk sırada yer alıyor. Tam da bu gerçek, yani demokrasinin günümüzün en popüler siyasî değer veya ideal olması, onun bilerek veya bilmeyerek yanlış yorumlanmasını toplum için tehlikeli hale getirmektedir. Bu yanlış yorumların başında ise demokrasiyi özgürlük idealinden bağımsız olarak anlamak yer almaktadır. Malum, demokrasi…

Geçen haftanın hukuk ve siyaset gündeminde peş peşe yaşanan iki önemli gelişme vardı. İlki, ByLock kullandığı için Türk yargı sistemi tarafından ‘’FETÖ üyeliği’’ suçlamasıyla hapse mahkûm edilmiş olan Yüksel Yalçınkaya’nın böylece üç temel hakkının ihlâl edildiğine ilişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının açıklanması idi: Bunlar kanunsuz suç ve ceza olamaz güvencesi ile adil yargılanma hakkı…

Türkiye toplumunda hukuk hakkındaki baskın düşünce, hukukun devlet tarafından vazedilen emirler ve yasaklardan ibaret olduğudur. Bu sokaktaki vatandaşlar arasında olduğu kadar, devlet ve siyaset adamları, bürokratlar ve  ‘’aydınlar’’ın çoğu arasında da hukuka ilişkin olarak geçerli olan düşüncedir. Bu ‘’devletçi’’ hukuk görüşünün Türkiye’de yaygın olmasının arkasında ülkemize özgü siyasî ve kültürel nedenler bulunduğu gibi, bu aynı…