ÖZGÜRLÜK DÜŞÜNÜRÜ OLARAK HERBERT SPENCER (I)

Ondokuzuncu yüzyılın önde gelen toplum ve siyaset felsefecilerinden olan Herbert Spencer (1820-1903) modern sosyolojinin kurucularından olduğu kadar, siyasal felsefede de ‘’özgürlük geleneği’’nin seçkin temsilcilerinden ve bu geleneğin kilometre taşlarından biridir. Özgürlükçü bir düşünür olarak Spencer’in iki yönlü bir akademik kimliği vardır. O eserleriyle bir yandan toplumun ve toplumsal kurumların yapı ve evrimini analiz eden kimliğiyle…

Read More

MANZARAYI UMUMİYE

Türkiye siyasetinin halihazırdaki durumu maalesef hiç iç açıcı değil. Devlet mekanizmasına hükmeden AKP-MHP ikili ‘’cephesi’’ toplumu içine hapsettiği cendereyi günden güne daha da sıkıştırıyor; o kadar ki toplum -özellikle de iktidarla mutabık ve muvafık olmayan büyük kitle- neredeyse ‘’Prokrustes yatağı’’nın çaresiz mahkumları konumunda bugün. Toplumun özgürlük, adalet ve refah ümitleri neredeyse tamamen yıkılmış durumda. İktidar…

Read More

SİYASÎ KABİLECİLİĞE DAİR

İnsanların her zaman kendi gruplarından olanları desteklerken grup dışından olanları düşman olarak gören kabilevi insiyakları olmuştur. İlkel toplumlarda, insanlar kendi gruplarının diğer üyeleriyle iş birliği yapmışlar, gruba mensup olmayanları ise potansiyel avcılar ve av olarak görmüşlerdir. Birbirini tanımayan insanlar arasındaki karşılaşmalar muhtemelen şiddet içerikliydi. İlkel toplumlardaki insanlar kendi gruplarının üyelerini kişisel bilgiye dayanarak tanırlardı ki…

Read More

DEVLETÇİ HUKUK VE REJİM

Yaklaşık bir buçuk yıl önce bu sütunda hukukun devlet tarafından yaratıldığı sistemlerin karşıtı anlamında ‘’Devletsiz Hukuk’’la ilgili peş peşe üç yazı yayımlamıştım. Bu yazının başlığındaki ‘’devletçi hukuk’’ terimi ile başka bir şeyi, hukukun devlet tarafından yasama yoluyla yapıldığı sistemlerdeki özel bir durumu kastediyorum. Türkiye’nin hukuk sistemi bu durumun tipik bir örneğini oluşturmaktadır; yani burada hukuk…

Read More

CHP’NİN YENİ PROGRAMINA DAİR

Bu yazıda ana muhalefet partisi CHP’nin hafta sonundaki olağan kongresine sunulacak olan yeni programı hakkında bazı gözlemlerde bulunmak istiyorum. Bu program önerisinin tam metni elimde olmadığından, burada Partinin genel başkanı sayın Özgür Özel (ve genel sekreteri sayın S. Sayek Böke) tarafından bu konuda basına yapılan açıklamaya dayanan Cumhuriyet gazetesinin 22 Kasım tarihli haberini esas alacağım….

Read More

PİYASAYA KARŞI OLMAK NİÇİN SAÇMADIR?

Sosyalistlerin -ve sosyalist olmayan solcuların da çoğunun- kendi anladıkları şekliyle ‘’kapitalizm’’e ve ‘’tarihsel kapitalizm’’e niçin karşı olduklarını anlayabiliyorum. Buna karşılık, günümüzdeki ahbap-çavuş kapitalizmini (crony-capitalism) -ki buna devletçi kapitalizm de denebilir- kapitalizm hakkındaki Marksist teoriyi doğruladığını düşündükleri için olsa gerek, dert edindiklerini sanmıyorum. Bunlarda ilginç olan bir şey yok. Fakat bana asıl ilginç ve anlaşılmaz gelen,…

Read More