Mustafa Erdoğan

Özgür toplum Ferdinand Tönnies’in tanımladığı anlamda bir “cemiyet” (gessellschaft) temeli üstünde yükselebilir. Modern bir sosyolojik fenomen olarak cemiyet geleneksel “cemaat” (gemeinschaft) tipi formasyonun alternatifidir. Kapalı bir grup niteliğindeki cemaati karakterize eden duygudaşlık ve dayanışma olduğundan, onda bireyselliğe yer yoktur; cemaat üyeliğe değil aidiyete dayanır. Cemaat hayatı ortak anlayış ve değerlere ve bunların muhafazasına dayanır. Cemaatte…

  GENEL ESASLAR Evrensel bir bakışla, anayasa yapmanın başlıca iki amacı olduğu söylenebilir. Birincisi devlet iktidarını sınırlandırmaktır. Bu da, her şeyden önce, “insan hakları”nı kamu gücünü kullananların keyfi müdahalesinden korumayı, “hukuk devleti” güvencelerini ve yatay (işlevsel) ve dikey (idari) kuvvetler ayrılığını anayasallaştırmayı gerektirmektedir. Gerek hukuk devletinin gerekse kuvvetler ayrılığının gerekleri arasında en başta yargının bağımsızlık…

Hukukun üstünlüğünün başka birçok gereği yanında, yargının bağımsızlık ve tarafsızlığının sağlanması da epey bir zamandır Türkiye’nin temel sorunlarından biridir. 2000’lerin başlarına kadar, muhafazakârlar ve İslâmcılar bunun devlete Kemalist ideolojinin hâkim olmasından ileri geldiğini düşünüyorlardı. Oysa, 90’ların başlarından beri yazageldiğim gibi, aslında mesele devletin şu veya bu belirli ideolojiye değil, herhangi bir ideolojiye bağlı olmasından kaynaklanmaktadır….

I. Özgürlük Araştırmaları Derneği’nin (ÖAD) kuruluşunun 3. yılı içindeyiz. Bu vesileyle, bizi ÖAD’yi kurmaya yönelten temel düşünceleri ve ÖAD’nin kuruluş amaçları hakkındaki kişisel görüşlerimi okuyucularla paylaşmak istiyorum. Hatırlarsanız, ÖAD’nin kurulduğu 2014 yılı Türkiye’yi hızla otoriter bir rejime doğru sürükleyen gelişmelerin ardı ardına yaşandığı bir döneme rastlıyordu. Yine herkesin bildiği gibi, otoriterliğe gidişin 2013’ten itibaren öne…

Başta Sabancı Üniversitesi olmak üzere, kimi üniversitelerde öğrencilerin 2. sınıftan sonra Bölüm değiştirebilmelerine imkán vermelerini, halihazırdaki üniversiteye giriş sistemi çerçevesinde YÖK eşitliğe aykırı görüyor ve buna izin vermiyormuş. Bunun mevcut yükseköğretim sisteminin üniversite özerkliğini tanımadığını gösterdiğini şimdilik bir yana bırakalım. Ama YÖK’ün bu tutumu aynı zamanda farklılık karşısında alınan bir tavrı da yansıtmaktadır ki, bu…

Türkiye’nin bu yöndeki yaklaşık bir buçuk asırlık çabası ne yazık ki, pekişmiş ve istikrarlı bir anayasal-demokratik yönetimle sonuçlanmadı. Bunun nedenlerini anlama ve açıklama sadedinde en çok vurgulanan hususlardan biri, belki de birincisi, neredeyse periyodik hale gelmiş olan askerî müdahalelerin olumsuz etkisidir. Bu doğrudan müdahaleler yanında, Türkiye’nin siyasî sisteminin karakteristik bir özelliği olan “askerî-bürokratik vesayet”in de…

Küreselleşme literatürüne aşina olanlar klasik egemenlik anlayışının gitgide temelsiz hale geldiğini, devletleri içte de dışta da egemen özneler olarak tanımlamaya devam etmenin artık gerçekçi olmadığını bilirler. Küreselleşmenin ulus-devletleri uluslararası alanda olduğu kadar ülke içinde de yegâne özneler olmaktan çıkardığı genellikle kabul edilir. Ben bu gelişmeden bağımsız olarak, tamamen özgürlük ve hukukun üstünlüğü mülâhazalarıyla, öteden beri…

Prof. Dr. Ionna Kuçuradi’yi bilenler bilir. Felsefe tahsil etmiş başka birçok meslektaşından farklı olarak, Kuçuradi “felsefeci” değil, filozoftur. Yani o, bütün mahareti daha önce başka filozofların söylediklerini aktarmaktan ibaret olan felsefe akademisyeni olmak yerine, felsefî düşünme becerisi geliştirmiş ve kendine ait “felsefesi” olan bir filozoftur. Ben onun kamusal siyasetle ilgili olarak kendine özgü felsefî yöntemle…

Zaman zaman “Niye bizim de bir kanunumuz yok?” diye şikayet eden insanlar görür veya duyarsınız. Hatta kimileri “bizim de bir kanunumuz olsun”u ana davaları haline getirir ve böylece ömürlerini kendi hayat alanla¬rını devletin düzenlemesi için çalışmakla geçirirler. Bürokratlar da sıkça buna paralel bir iddiayla ortaya atılırlar: “Bu alanın kanunla düzenlenmesi lazım.” Bürokratların –devletin- bu konudaki…